Chemex Nedir? Nasıl Yapılır?

Pek çok insanın 3. nesil kahveciliğe özgü sandığı Chemex kahvenin icadı aslında 80 yıl önceye dayanıyor. New York’taki Modern Sanat Müzesi’nde bile (MOMA) sergilenen bu sanat eserinin tarihini ve nasıl kullanıldığını öğrenmek ister misiniz? Bu yazıda her yönüyle Chemex’i ele alıyoruz. Genel kültür yüklemesine hazır olun.

Chemex Nedir?

Chemex neydi? Chemex emekti.

• Chemex sanılanın aksine bir demleme türü değil, bir demleme aracının adıdır. 
• Kemeks diye okunur, çemeks demek ona haksızlık olur.
• Onu uzaktan baktığınızda kendine has şekliyle hemen tanıyabilirsiniz. Çok ince belli bir çay bardağını ya da kum saatini andıran şekliyle ve ortasındaki kahverengi ahşap kemerle hemen kendini belli eder.
• Basit bir demleme yöntemidir. Ekipman maliyeti düşüktür.
• Chemex iki laboratuvar malzemesiyle yapılmış: üstte cam bir huni ve altta bir Erlenmeyer şişesi. Bu sayede ısıya dayanıklı bir alet üretmiş olur. Cam olarak borosilikat cam kullanmıştır.

• Chemex içine dökme (percolation) türünde bir demleme yöntemi sağlar. Bu metoda pour over da denir. Hario V60 vb. demleme araçları da bu metot için kullanılır. V60’a teknik olarak benzese de bizi farklı bir lezzetle buluşturur.
• Chemex ile demleme yapmak için kağıt filtre kullanılır. Bu sebeple de Chemex kahveleri filtre kahvedir.

Kağıt filtrenin tarihiyle ilgili yazımız için tıklayın.

Chemex’in Tarihi

Chemex Kağıt Filtresi

​​

Chemex İçin Kahve Öğütme

Chemex kahvenizin ne şekilde öğütüleceği dikkat etmelisiniz. Kahvenin öğütülme ayarı demleme türüne ve aracına göre değişiklik gösterir. Bir kahveyi öğütüldükten sonra hem filtre kahve makinesinde hem espresso makinesinde hem V60 hem Chemex’te kullanırsanız sonucu hüsran olur. Öğütülmüş kahve tanelerinin boyutu kahvenin içindeki yağlar ve asitlerin ortaya çıkış oranını belirler ve lezzeti bambaşka bir yere götürür.

Chemex için öğütülen kahvelerin French Press’e göre ince olması gerekir ama bu incelik kahve kum tanesi boyutuna gelecek anlamına gelmez. Kahveniz kalın taneli öğütülürse çok hızlı dökülür ve ekstraksiyon düzeyi düşük kalır. Eğer kendi kahve öğütücünüz yoksa favori kahvecinizden kahvenizi Chemex’e uygun olacak şekilde öğütmesini rica edebilirsiniz.

Chemex ile Demleme Nasıl Yapılır?

Şimdi size Chemex ile kahve demleme reçetemizi ve iyi bir Chemex tarifinin püf noktalarını anlatacağız.

Tarif

Öncelikle şunu söylemeliyiz ki çekirdekten çekirdeğe demleme yöntemi, reçete, su sıcaklığı ve döküş değişkenlik gösterir. Ama başlangıç için Chemex kahve hazırlarken bu tarifi baz alabilirsiniz:

• Suyu 93 derece olacak şekilde ısıtıyoruz. Eğer kahvemiz öğütülmüş değilse şimdi öğütüyoruz, son dakika öğüterek çekirdeklerin aromasını korumasını sağlarsınız. Suyun ısısı daha yüksek olursa aşırı ekstraksiyon, daha düşük olursa az ekstraksiyon olacaktır.
• Kağıt filtremizi kaplayıp konik kısma yerleştiriyoruz. Kağıt filtrenin tadının kahveye geçmemesi için kağıda sıcak su döküyoruz. Böylece hem kağıt Chemex’in duvarlarına yapışıyor hem de onu ısıtıyor. Sonra içindeki sıcak suyu döküyoruz.
• Kahve/su oranını 1’e 15 olarak ayarlıyoruz. 30 gram öğütülmüş kahveye 450 gram su ekleyeceğiz. İçeceğiniz miktara, damak zevkinize ve çekirdeğin özelliklerine göre bu oranı değiştirebilirsiniz.
• Öğüttüğümüz kahveyi filtreye koyuyoruz. Kahveyi kağıdın duvarlarına itiyoruz ve kahvenin ortasında konik bir çukur oluşuyor. Bu sayede blooming’in (çiçeklenme) gerçekleşmesi için gereken yüzey alanı artacak. Blooming kahvedeki gazların açığa çıkmasına verilen addır.
• Chemex’i tartıya koyup darasını alıyoruz.
• Kahveye suyumuzu dökmeye başlıyoruz. Burada dikkat etmeniz gereken suyun sabit bir debi ile kahveye dökülmesi. Eğer kahve sabit bir şekilde dökülmezse lezzetsiz bir kahveyle baş başa kalabiliriz. Dikkat etmeniz gereken bir diğer unsur içten dışa dairesel hareketlerle kettle’dan suyu dökmektir. Bu sırada suyu filtre kağıdına dökmekten kaçınmalısınız.
• Kronometreyi başlatıyoruz ve kahveleri yüzdürecek kadar su döküyoruz. 30 saniye boyunca çiçeklenmesini (blooming) bekliyoruz. Sonrasında su dökmeye devam ediyoruz.
• Su-kahve karışımının yüksekliği 2.5 santimetreye indiğinde tekrar su dökmeye başlıyoruz ve su bitene kadar bunu tekrarlıyoruz.
• Demleme yaklaşık 4 dakika sürecektir. Kağıt filtrenin kalınlığından dolayı kahvenin tadı ağır gelmez ve aşırı ekstraksiyon gerçekleşmez.
• Servis etmeden önce kahvenizi karıştırarak daha homojen hale getirebilirsiniz. Sonuçta demlemenin başındaki kahve ile sonundaki kahve aynı olmuyor. 
• Kahveyi sıcak bardaklara servis ediyoruz ve biraz bekliyoruz. Çünkü bekledikçe tadı oturacak, aromaları belirginleşecektir.

Peki sizin Chemex deneyiminiz nasıl? Chemex içmeyi seviyor musunuz? Eğer Chemex ile ilgili yazıda bahsetmediğimiz bir konuda sorunuz varsa yorumlara yazın, mutlaka döneceğiz!